پژوهشها و یادداشتهای احمد خامهیار در حوزه مکان‌های مقدس و زیارتگاه‌های اسلامی
از حدود سده نهم قمری، شاهد شکل‌گیری آثاری در زبان فارسی هستیم که به نوعی می‌توان آنها را راهنماهای مذهبی برای شناخت مکه و مدینه، دو شهر مقدس مسلمانان در حرمین شریفین، و به طور کلی در راستای سفرهای حج به شمار آورد.
در سرزمین حجاز، زیارتگاه‌ها و مکان‌های متعددی به نام امیر مؤمنان علی (ع) وجود داشته که این نوشتار به واکاوی این اماکن و زیارتگاه‌ها و تبیین نوع ارتباط آنها با آن حضرت پرداخته است.
عرفه یا عرفات، نام منطقه‌ای است که امروزه در فاصله حدود ۲۰ کیلومتری شرق مکه مکرمه قرار دارد. این سرزمین، بخشی از مشاعر مقدّسه نزدیک مکه مکرّمه و جغرافیای مقدّس حجاز و حرمین شریفین به شمار می‌آید که همه ساله در موسم حجّ، برخی از مهم‌ترین مناسک حج در آن انجام می‌شود.
جبل مفرّح نام کوهی نزدیک مدینه منوّره بوده که در گذشته، حجّاج بیت الله الحرام، پس از پایان حج و با طیّ کردن مسیر سخت و چند روزه میان مکه و مدینه، زمانی که به بالای این کوه می‌رسیدند، گنبد و مناره‌های مسجدالنبی از دور نمایان می‌شد.
گواهی‌نامه‌های حج اسنادی بوده‌اند که در گذشته با هدف تصدیق و گواهی حج‌گزاری و ادای مناسک مختلف آن، برای حج‌گزاران صادر می‌شده‌اند و معمولاً به شکل طومارهایی حاوی نقاشی‌هایی از مساجد و اماکن مقدس حرمین شریفین بوده‌اند. نمونه موجود در موزه بریتانیا، از مشهورترین و جالب‌ترین این طومارها به شمار می‌آید.
در این نوشتار، به بیان و توصیف اماکن مقدس و زیارتگاه‌های مکه مکرمه و مدینه منوره و برخی توابع آن، بر اساس کتاب الاشارات الی اماکن الزیارات تألیف علی بن ابی‌بکر هروی (درگذشته ۶۱۱ ق) پرداخته شده است. برای این منظور، اطلاعات وی در این زمینه به صورت موضوعی دسته‌بندی و در چند محور ارائه داده شده است.
آخرین دیدگاه‌ها